Als extraatje deze week een artikel over hoe Captain America in de twintigste eeuw werd beïnvloed door de politiek in de VS. Geschreven door onze werknemer Sander voor zijn opleiding tot geschiedenis- en Engels docent, maar ook wel relevant voor hier.
Het karakter van Steve Rogers, beter bekend als Captain America, werd voor het eerst gepubliceerd in Captain America No. 1 in 1941, maar zijn verhaal begint eigenlijk al in 1933. Dat jaar kwam Adolf Hitler aan de macht in Duitsland. Sinds zijn ontstaan is Captain America een politiek beladen personage, en bij nader onderzoek blijkt er een rode draad te bestaan tussen zijn gedachten, acties en de politiek binnen de Verenigde Staten.
De Geallieerden, uit angst voor een nieuw wereldwijd conflict, lieten Hitler te lang zijn gang gaan. Zij kwamen pas in actie in 1939 na de Duitse inval van Polen, maar ook toen bleven de Verenigde Staten neutraal en steunden alleen financieel. De Amerikaanse bevolking, met name de joodse burgers, hadden al veel eerder door waartoe Hitler in staat was. Een van die joodse Amerikanen was Martin Goodman, redacteur bij Timely Comics. Hij was al een aantal jaren fascisme aan het bestrijden in zijn comics, en in 1939 keurde hij een pitch van de joodse tekenaars Joe Simon en Jack Kirby goed. Deze pitch, Captain America, een held in de kleuren van de Amerikaanse vlag, die symbool stond voor Amerikaanse waarden als kracht, gerechtigheid en vrijheid, was uniek. In tegenstelling tot andere striphelden die tegen nepnazi’s vochten, sloeg Captain America al in zijn eerste comic de echte fascist Adolf Hitler.
Na de Japanse aanval op Pearl Harbor verklaarde de VS eindelijk toch de oorlog, en Captain America kwam mee. In de comics vocht hij zij-aan-zij met de soldaten aan het front. In het thuisland inspireerden de comics ook de lezers om de oorlog te steunen, bijvoorbeeld door oorlogsbonnen te adverteren.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Captain America, als symbool van Amerikaanse idealen, een duidelijke vijand in de vorm van de fascistische idealen van Nazi-Duitsland. Maar een Geallieerde overwinning betekende het einde van fascisme, op papier tenminste. De ideologie waar Captain America zo steevast tegenover stond werd al snel vervangen door een andere: communisme. Helaas sloeg het idee van “Captain America: Commie Smasher” niet bepaald aan en toen de verkoop een dieptepunt bereikte, werd de comic reeks beëindigd.
In zijn afwezigheid groeide de dreiging van de Sovjet-Unie meer intens en werd complex met het begin van de Koude Oorlog. De strijd tegen communisme nam vele vormen aan, van proxy-oorlogen, zoals in Korea en Vietnam, tot spionage op Amerikaanse bodem. Maar Steve Rogers mistte het allemaal, totdat comic schrijver Stan Lee, die ook aan Captain America had gewerkt in de jaren ’40, hem terugbracht in de pagina’s van Avengers in 1964. In een geniale twist werd Captain America onveranderd teruggebracht. Nu als een tijdverplaatst karakter, belandt hij in een Amerika wiens idealen veel grijzer zijn dan de zwart-en-wit politiek uit zijn eigen tijd. Toch houdt hij vast aan zijn waarden.
De nieuwe Captain America reeks tijdens de jaren ’70 zou deze waarden op de proef stellen. De schrijver, Steve Englehart, creëerde voor de openhartige soldaat scenario’s met spionage en politieke intriges, verwant aan een James Bond boek. Deze verhalen bereikten hun hoogtepunt toen Cap een complot ontdekte van de Amerikaanse president dat hem zo raakt dat hij afstand doet van de titel van Captain America. Dit alles was een reactie op het Watergate schandaal uit 1974, toen president Richard Nixon schuldig werd bevonden aan het bespieden van zijn politieke tegenstanders en het in de doofpot stoppen hiervan.
Steve Rogers nam een nieuwe superheld identiteit aan: Nomad, de man zonder land. Pas toen de vervangende Captain America omkwam nam hij de titel weer over, alhoewel hij nu niet alleen het Amerika van nu zou representeren, maar juist wat Amerika zou moeten zijn.
Dit bleef zo tot in de Modern Age van comics, waarin Captain America zelfs tegenover de Amerikaanse regering kwam te staan. Deze eeuw hebben ook meer diverse karakters het schild in handen gehad. De oude sidekick Bucky, die was teruggebracht als een gehersenspoelde Sovjet moordenaar, nam het over van Steve Rogers na zijn dood. Momenteel zwaait Sam Wilson, een zwarte man, samen met Rogers het schild. Dit symboliseert het feit dat elk ras de Amerikaanse waarden kan belichamen.
Uiteindelijk is dat dan ook wat het karakter van Captain America representeert. Niet Amerika zelf, maar de waarden waar Amerika voor zou moeten staan. Het verlies van die waarden is de grootste aantrekkingskracht die er is. De Koude Oorlog en de huidige geopolitiek hebben dit verergerd, maar Captain America illustreert dat die waarden wel het vechten waard zijn, hoe onmogelijk dat ook lijkt.
